با توجه به اینکه احتیاجات جوجه از نظر دما، رطوبت، تغذیه و … در هر سنی ثابت است ولی مناطق از نظر شدت سرما مختلف هستند. بنابراین برای مدیریت مرغداریها در فصل سرما جهت تامین رفاه جوجه ها، تمامی موارد از جمله دما، رطوبت، تغذیه و … را بررسی و اقدامات لازم را اجرایی نماید.
در فصل زمستان حرارت محیط کم و رطوبت نسبی هوا بالاست. هوای خنک وارد سالن می‌شود و توسط پرندگان گرم می شود. هرچه هوای سالن افزایش یابد رطوبت نسبی هوا کاهش می‌یابد. بنابراین رطوبت بستر توسط هوا جذب می‌شود و بستر خشک تر خواهد شد. با این وصف تامین رطوبت سنج در مرغداری و تجهیز سالن ها به دستگاه های رطوبت ساز مخصوصا در هفته اول پرورش از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
تامین رطوبت مورد نیاز سالن های مرغداری در فصل سرما
برای تامین رطوبت مورد نیاز سالن های مرغداری، مدیریت مرغداری در فصل سرما، علاوه بر تامین دستگاه های رطوبت ساز، از روشهای آسان زیر نیز می‌تواند استفاده کند:
- آب پاشی کف و دیوار های سالن ها توسط کارگران بصورت دستی و در زمان مورد نیاز.
- استفاده از ظرف های آب درباز بزرگ در جلوی هیترها.
- استفاده از کانال پلاستیکی در طول سالن برروی زمین به ارتفاع ۱۰ سانتی متر که از آب پر باشد.
همچنان که جوجه ها رشد می کنند میزان رطوبت نسبی باید کاهش یابد. کنترل رطوبت برای جلوگیری از بیماریهای انگلی از جمله کوکسیدیوز اهمیت ویژه ای دارد.
جهت یابی صحیح سالن های مرغداری
قبل از احداث مرغداری، سالن ها را طوری بایستی شبیه سازی کرد:
- در طول روز حداکثر نور خورشید وارد سالن شود.
- طول سالن ها باید عمود بر جهت وزش باد باشد زیرا در اینصورت باد به پشت مرغداری برخورد کرده و تهویه بهتر صورت می گیرد.
تهویه کافی مرغداری در فصل سرما
سیستم تهویه در سالن های مرغداری بسیار حائز اهمیت است. در تهویه نامناسب، رطوبت تولید شده، توسط تنفس و مدفوع طیور باعث تولید آمونیاک می شود. این مورد برای تنفس پرندگان بسیار مضر است و برای سهولت کار بهتر است مدیریت مرغداری در فصل سرما، از پنجره های اینلت و فن ها استفاده کند.
برای استفاده بهیته از دریچه های اینلت(inlet) موارد زیر حائز اهمیت است:
- ایجاد اینلت.
- زاویه دریچه ورودی اینلت(inlet).
- جانمایی و فاصله اینلت ها از هم.
- ارتفاع قرارگرفتن اینلت ها در سالن مرغداری.
- تهویه حداقلی، شامل هواکش‌ها و در ورودی‌های هوا نصب شده در دیواره های طولی سالن می باشد. اگر دریچه های ورودی خیلی عریض یا باریک باشند باعث می شود که بجای مخلوط کردن هوا قبل از رسیدن به جوجه ها ، هوای سرد مستقیما به کف سالن یعنی محل قرار گرفتن جوجه ها هدایت شود.
مدیریت بستر مرغداری
کیفیت، پاکیزگی و میزان رطوبت بستر مرغداری در پرورش طیور اهمیت ویژه ای دارد. بستر مناسب شامل رول، پوشال، علف خشک، تراشه های چوب و … می باشد که با ضخامت کافی در جهت گرم شدن طیور استفاده می شود.
تغذیه طیور
مقدار غذای مورد نیاز و کالری مصرف شده با تغییر دما، تغییر می‌کند. جوجه ها در هوای سرد نسبت به هوای گرم ، به غذا و اکسیژن بیشتری نیاز دارند. با دریافت غذای بیشتر، دفع فضولات آنها نیز بیشتر می شود. برای جلوگیری از هدر رفتن انرژی مصرف شده توسط طیور باید در زمستان به فرمول غذایی جوجه‌ها روغن اضافه شود. در مصرف روغن بایستی عدد پراُکسید لحاظ گردد تا از مسمومیت احتمالی جلوگیری گردد.
مدیریت آبخوری ها
در طول فصل سرما، طیور، آب کمتری را در بدنشان نگه می دارند در نتیجه باید بطور مداوم آبخوری ها تمیز شده و آب تمیز و تازه بادمای طبیعی در اختیار طیور قرار بگیرد. باید توجه شود که لوله های آب، مخصوصا در مناطق سرد سیر دچار یخ زدگی نشوند. چنانچه منطقه سردسیر است لازم است منبع تامین آب از سرما حفظ شود. باتوجه به مصرف پایین آب در فصل سرما، واکسن ها و داروها باید در مقدار کمتری از آب به پرندگان داده شود. همچنین جوجه ها باید آب حاوی واکسن را حداکثر تا ۲-۱ ساعت پس از اضافه کردن واکسن بنوشند.
لازم است پس از اضافه کردن واکسن، جریان آب را برای ساعتی قطع شود. دمای آب مناسب برای طیور ۱۴-۱۰ درجه سانتی گراد است.
اقدامات مضاعف جهت حفظ بیشتر گرمای مرغداری در فصل سرما
گرمایش مرغداری و نحوه ی آن یکی از دغدغه های اصلی در مدیریت مرغداری در فصل سرما می باشد. و در همین راستا تعادل بین تهویه و هوای گرم بیشترین اهمیت را دارد . تعادل بین تهویه و دمای سالن باید بصورتی باشد که مقدار دمای مورد نیاز طیور در سن های مختلف تامین شود. برای تامین گرمای مورد نیاز سالن ها بهترین روش، استفاده از هیترهای آتش درون و جتهیترها می‌باشد.
سیستم های تهویه در سالن های مرغداری باید در قسمت فوقانی نصب شوند. در اینصورت هوای گرم و سرد مخلوط می‌شود و در اختیار طیور قرار می‌گیرد.
اگر این سیستم ها در قسمت فوقانی نصب نشود، علاوه بر گرم نشدن طیور، رطوبت کف سالن از بین می‌رود، خشک و سفت می‌شود. بنابراین کف سالن باعث افزایش گاز آمونیاک و دی اکسید کربن می‌شود و در نتیجه طیور دچار اختلال تنفسی می‌شوند و خفگی رخ می دهد.
تمامی منافذ و درزها می بایست پوشانده شود و تمامی دیواره های کناری، سقف و همچنین کف سالن باید بخوبی عایق بندی شود تا تبادل گرما صورت نگیرد.